Na czym polega przestępstwo groźby karalnej?

Treścią groźby karalnej jest zapowiedź popełnienia przestępstwa na szkodę zagrożonego lub osoby mu najbliższej. Nie będzie zatem stanowiło przestępstwa z art. 190 k.k. grożenie pokrzywdzonemu popełnieniem wykroczenia, czy też naruszeniem przepisów prawa administracyjnego lub cywilnego.
Dla zaistnienia przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. nie jest wymagane, aby sprawca miał rzeczywiście zamiar wykonać groźbę lub by podjął jakiekolwiek działania zmierzające do natychmiastowego spełnienia swej groźby. Nadto, groźba popełnienia przestępstwa nie musi być niezwłocznie spełniona i może ona odnosić się do zachowania, którego spełnienie ma nastąpić w przyszłości. Przepis art. 190 § 1 k.k. nie zawiera bowiem wymogu równoczesności zaistnienia możliwości spełnienia groźby oraz odczucia obawy wywołanej wypowiedzianymi słowami. (por. postanowienie Sądu Najwyższego -Izba Karna z dnia 5.12.2017 sygn. III KK 251/17).

W jaki sposób groźba może być wyrażona?

Przepis art. 190 k.k. nie określa sposobów wyrażania groźby karalnej.Należy przyjąć, że groźba może być wyrażona słownie, pisemnie (sms-em, mailem, listownie), a nawet za pomocą rysunku. Częstym sposobem wyrażenia groźby jest posługiwanie się przedmiotami np. wyciagnięcie broni, noża itp. Groźba może przyjąć również postać określonych gestów sugerujących np. pozbawienia życia, uszkodzenia ciała.

Co oznacza „uzasadniona obawa”?

Przypisanie odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. wymaga nie tylko zrealizowania czynności wykonawczych groźby, ale spowodowania stanu, w którym groźba wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona. Ujęty w opisie typu przestępstwa zwrot „uzasadniona obawa” jest zatem warunkiem koniecznym karalności zachowania polegającego na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub osoby jej najbliższej. Uzasadniona obawa, w konstrukcji przepisu art. 190 § 1 k.k., jest tym elementem, który pozwala ująć i zweryfikować, czy subiektywna odczucie obawy pokrzywdzonego co do spełnienia groźby miało obiektywne (uzasadnione) podstawy. Nie wystarczy zatem to, że pokrzywdzony oświadczy, iż obawiał się spełnienia groźby; konieczne jest bowiem dokonanie oceny, czy jego przekonanie (odczucie) miało obiektywne podstawy w ustalonych okolicznościach. Obiektywizacja podstawy wymaga zaś oceny w oparciu zarówno o osobowość pokrzywdzonego, jak i w okoliczności, które pozwalają stwierdzić, że każdy przeciętny człowiek o podobnej osobowości, cechach psychiki, intelektu co pokrzywdzony, w ustalonych okolicznościach, uwzględniając także wcześniejsze ewentualne relacje pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym, towarzyszące wypowiedziom zachowania, uznałby groźbę za rzeczywistą i wzbudzającą obawę jej spełnienia.
Przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym, jego skutkiem jest więc uzasadniona obawa adresata groźby, że będzie ona spełniona.

Kim jest osoba najbliższa?

Groźba może dotyczyć popełnienia przestępstwa na szkodę osoby w stosunku do której jest kierowana lub osoby mu najbliższej.
Osobą najbliższą, w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Z definicji tej wynika, że chodzi o:

  • 1) małżonka,
  • 2) krewnych w linii prostej, tj. wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków itd.) i zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki itd.),
  • 3) krewnych w linii bocznej, a więc rodzeństwo (braci, siostry), w tym rodzeństwo przyrodnie, tj. mające tylko wspólnego ojca lub matkę,
  • 4) powinowatych w linii prostej, czyli wstępnych (ojczyma – męża matki, babki, prababki itd., macochę – żonę ojca, dziadka, pradziadka itd., rodziców, dziadków, pradziadków itd. małżonka) oraz zstępnych (małżonków, zięcia, synową, dzieci, wnuki, prawnuki itp. własne oraz dzieci małżonka – pasierba, pasierbice, wnuka, prawnuka itd. małżonka,
  • 5) powinowatych w linii bocznej, tj. rodzeństwo małżonka (szwagra, bratową), męża siostry (szwagra), żonę brata (bratową),
  • 6) przysposabiającego i jego małżonka lub przysposobionego i jego małżonka,
  • 7) osobę pozostającej we wspólnym pożyciu.

W jakim trybie jest ścigane przestępstwo groźby karalnej?

Zgodnie z art. 190 § 2 k.k. przestępstwo to podlega ściganiu w trybie publicznoskargowym na wniosek pokrzywdzonego.

Jakie jest zagrożenie sankcją karną?

Przestępstwo groźby karalnej jest występkiem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Masz problem prawny?

Mam nadzieję, że informacje zamieszone na blogu pozwoliły Ci rozwiązać problemy prawne. Jeżeli jednak potrzebujesz bardziej szczegółowej analizy dotyczącej konkretnie Twojej sprawy to zapraszam do kontaktu.